Putinin 20 illik hakimiyyəti- RUSİYANI AVRASİYA SUPERGÜCÜNƏ ÇEVİRMƏK AMBİSİYASI?

"Hörmətli Vladimir Vladimiroviç, icazə verin xətti kranı açmaq əmrini verim", - deyə Qazpromun rəhbəri Aleksey Miller Rusiya prezidenti farağat duruşunda Putinə müraciət etdi. Tele ekranın o biri tərəfində prezident Putin amiranə şəkildə “icazə verirəm” dedi. 2 dekabr axşamı Rusiyadan Çinə təbii qazın ötürüldüyü ilk qaz kəməri işə salındı. Boru kəmərini istismara verməzdən əvvəl Putin təntənəli şəkildə bəyan etdi: "Çin və Rusiya üçün bu, həqiqətən əlamətdar və tarixi hadisədir ". Pekindən xəttin açılış mərasiminə birbaşa qoşularaq iştirak edən Çin prezidenti Si Tszinpin də Rusiya ilə "bal ayı" nı nümayiş etdirdi: "Strateji münasibətləri və əməkdaşlığı gücləndirəcəyik ". "Böyük Avrasiya Tərəfdaşlığı yaradın" Oktyabrın əvvəlində Soçidəki beynəlxalq forumda Putin Filippin Prezidenti Rodrigo Duterte, Asiya və Yaxın Şərq ölkələrinin digər liderlərinin qarşısında alovlu çıxış etdi. Rusiyanın rəhbərlik etdiyi keçmiş SSRİ ölkələrinin Avrasiya İqtisadi Birliyini Çinin “Bir kəmər, bir yol” iqtisadi düşüncəsi ilə birləşdirmək, Avropadan Asiyaya və Yaxın Şərqə “Böyük Avrasiya oxu” qurmaq ... Avrasiya qitəsində şərqdən qərbə qədər uzanan Rusiya, təsirini genişləndirir, əməkdaşlığı gücləndirir və Çin, eləcə də Asiya və Yaxın Şərqin digər ölkələri ilə iqtisadi ittifaqlar yaradır. Lakin Putinin hədəfləri bununla məhdudlaşmır. O, Rusiyanı demokratik Qərbdən fərqli olacaq Avrasiyanın super gücünə çevirməyə çalışır. Belə bir dövlət obrazı hələ də məlum deyil, lakin məqsəd ABŞ super gücünün müdaxiləsinin qarşısını alacaq gücü təmin etməkdir. Bu dövlətin fərqli bir xüsusiyyəti, totalitar siyasi sistem və dövlətin idarə etdiyi iqtisadiyyat ilə xarakterizə olunan dövlət kapitalizmi olacaq. Bu, oxşar siyasi sistemə sahib ölkələri öz sırasına qatmaq və Qərbin müharibədən sonra qurduğu dünya nizamını tənzimləmək istəyən Putinin ambisiyasıdır. Yeni "dostlar" a Türkiyə və Hindistan da qoşulacaq. Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan, avqustun sonunda günəşli Moskva bölgəsində beynəlxalq avia sərgini ziyarət etdi. "Bu qırıcı satılırmı?" deyə türk lideri soruşdu, trapla qalxaraq ilk görünməz rus qırıcısı Su-57-nin kabinəsinə baxdı. Putin "Əlbəttə satılır!" cavabını verdi və hər iki lider güldülər. İki ay yarımdan sonra Ərdoğan Vaşinqtonda ABŞ prezidenti Donald Tramp ilə görüşdü. Bu danışıqlar zamanı Tramp Ərdoğanı Rusiyanın S-400 zenit-raket sistemləri almaqdan çəkindirdi, amma Türkiyə lideri müqaviləni ləğv edə bilmədiyini söylədi. Türkiyə NATO ittifaqının üzvüdür, lakin Rusiya ilə yaxınlaşma yolunu seçdi. Sentyabrın 16-da İran prezidenti Həsən Ruhani üç ölkə başçılarının Ankarada keçirilən görüşündə iştirak etdi. Ərdoğan ortada dayandı, Putin və Ruhani ilə əl-ələ verdi. Görüşü Putin təşkil etmişdi. Suriyada vətəndaş müharibəsi ətrafında gərginliyin artdığı Türkiyə və İranı da məsələyə cəlb etdi. Çin ilə birgə ABŞ-ın İrana qarşı tətbiq etdiyi sanksiyalara qarşı durun. Yaxın Şərq üzrə İngilis mütəxəssislərindən biri Çin, Rusiya və İran oxunun meydana gəlməsini proqnozlaşdırdı. Türkiyə də bu oxa doğru gedir. Bu dörd ölkənin hamısı Avrasiyada vaxtilə hökm sürmüş imperiyaların ərazilərdə yaranıb. 31 dekabr 1999-cu ildə axşam Rusiya prezidenti Boris Yeltsin gözlənilmədən istefa etdiyini elan etdi. "Rusiyanı qoru!" - Yeltsin Kremldən çıxarkən, özünün varisi təyin etdiyi Putinə bu sözləri dedi. Dörd ay yarımdan sonra prezident olan Putin güclü Rusiyanın yenidən dirçəldiyini elan etdi və ölkəni yenidən qurmağa başladı. Bu 20 il ərzində o, şübhəsiz ki, SSRİ-nin dağılmasından sonra yaranan xaosu ləğv edərək nizam-intizamı bərpa edə bildi. Adambaşına düşən ÜDM də təxminən səkkiz dəfə artmışdı. Yeri gəlmişkən, bu vaxt onun uzun müddət hakimiyyətdə qalması xalqın narazılığına səbəb oldu. İqtisadiyyat durğunlaşdı. 2014-cü ildə Putin Krımı ilhaq etdi, buna görə Qərb ölkələri ilə qarşıdurma gücləndi. Putinin axtardığı “Avrasiya supergücünün” güclü Rusiyanın yaranmasına kömək edəcəyi məlum deyil. inosmi.ru Tərcümə etdi: Ülviyyə Şükürova, Muxalifet.az