Siyasi elmlər doktoru, professor Vaqif Abdullayev Azərbaycanla Türkmənistan münasibətlərinin tarixi ilə bağlı müəllif yazısı yazıb. 
V. Abdullayev bu münasibətlərinin tarixi qədim tarixə malik olduğunu bildirib:

"Azərbaycanlılar və türkmənlər eyni kökə, mədəniyyətə, qədim tarixi münasibətlərə və ənənələrə malikdirlər. Bu xalqları dil və din eyniliyi birləşdirir. Orta Asiya xalqları içərisində milli mənsubiyyət və dil oxşarlığı baxımından Azərbaycan xalqına ən yaxın olan xalq məhz türkmənlər hesab olunur.

Hər iki ölkə keçmiş SSRİ-nin tərkibində müttəfiq respublika kimi geniş iqtisadi və mədəni əlaqələrə malik olmuş, qarşılıqlı birgə proqramlar həyata keçirmişlər. Xəzər dənizinin Türkmənistana aid hissəsində neft və qaz yataqlarının geoloji kəşfiyyatı, yataqların tapılmasında azərbaycanlı mütəxəssislərin böyük əməyi vardır. Türkmənistanın bir sıra kənd təsərrüfatı və sənaye məhsulları ilə təmin edilməsində Azərbaycanın xüsusi rolu olmuşdur. Həmin illərdə iki respublika arasında iqtisadi, elmi-mədəni əlaqələr ən yüksək səviyyəyə çatmışdır.

Müstəqilliyin ilk illərində hər iki respublikanın keçmiş rəhbərliyinin səriştəsizliyi isti əlaqələrin ruhuna ciddi zərər vurdu. Azərbaycanla Türkmənistan arasında diplomatik münasibətlərin əsası 1992-ci ilin iyunundan qoyulsa da, bu, yalnız kağız üzərində qaldı. Xüsusilə də, keçmiş prezident Saparmurat Niyazovun məntiqsiz və əsassız regional siyasət kursu təəssüf ki, iki dost və qardaş ölkə arasında münasibətlərin hərarətini soyutmuş, siyasi-iqtisadi və digər sahələrdə birgə əməkdaşlıq zəifləmişdi. Niyazovun dar siyasi baxışları hətta geniş əməkdaşlıq məkanı olan Xəzər dənizində regional birgə əməkdaşlığa da zərbə vururdu.

2007-ci ildə Türkmənistanda yeni prezidentinin seçilməsindən sonra rəsmi Aşqabadın xarici siyasət kursunda əsaslı dəyişikliklər baş verdi, qısa müddətdə Azərbaycanla münasibətlərdəki durğunluq və soyuqluq rüzgarı aradan qalxdı. Ölkəsinin daxili və xarici siyasətinə yenidən baxan Prezident Qurbanqulu Berdiməhəmmədovun praqmatik, rasional siyasəti iki ölkə arasında münasibətlər ənənəvi qardaşlığın ruhuna uyğun şəkildə qurulmağa başaldı. İlk növbədə, siyasi əlaqələrdə canlanma hiss olundu və bu, daha da genişlənərək əlaqələri yeni inkişaf mərhələsinə çıxardı.
2008-ci ilin mayında Türkmənistan Prezidenti Qurbanqulu Berdiməhəmmədovun Azərbaycan rəsmi səfəri strateji münasibətlərə təkan verən mühüm siyasi hadisə kimi yadda qaldı. Həmin səfər təsdiqlədi ki, iki türk dövləti arasında ikitərəfli münasibətlərin inkişaf etdirilməsi üçün yaxşı potensial mövcuddur. İki ölkə arasında münasibətlərin istiləşməsi dövlət başçılarının təkbətək və geniştərkibli görüşündə özünü aydın büruzə verdi. Prezident İlham Əliyev Türkmənistanın dövlət başçısının bu tarixi səfərini yüksək qiymətləndirərək “Mən bu səfəri ikitərəfli münasibətlərimizin inkişafında keyfiyyətcə yeni mərhələ açan tarixi səfər hesab edirəm. İqtisadi əlaqələrimiz möhkəmlənir, siyasi təmaslarımız daimi xarakter daşıyır, həyatımızın bir sıra istiqamətləri üzrə çox sıx qarşılıqlı əlaqə mövcuddur. Bütün bunlar, əlbəttə ki, bizi çox sevindirir” bəyanatı qardaş dövlətlərin münasibətlərinə geniş üfüqlərin açılmasının ifadəsi idi.

2008-ci ilin noyabrında Azərbaycan Prezidentinin Türkmənistana səfəri isə artıq qardaşlığın və doğmalığın rəvan xətt üzrə irəlilədiyini, isti təmasların daha da hərarətləndiyini nümayiş etdirdi. Bu səfərin olduqca zəngin olması hər iki dövlətin başçısının nikbin və xoş duyğuları sezdirən çöhrəsindən, ən səmimi ifadələrindən də görünürdü. Cənab İlham Əliyev öz doğma ocağında qardaşının mehribanlığı və iltifatı ilə əhatə olunmuşdu. İki qardaş ölkənin liderinin bu möhtəşəm şahanə görüşü dünyaya türk dövlətlərinin vüqarının, müdrikliyinin obrazını nümayiş etdirdi.
Qarşılıqlı səfərlər və davamlı xarakter alan görüşlər Azərbaycan və Türkmənistan arasında açılmış yeni parlaq səhifəni ilbəil daha da rəngarəng etdi, zənginləşdirdi. Münasibətlərin fəallaşması və möhkəmlənməsi əlaqələrin bütün sahələrdə genişlənməsinə təkan verdi, siyasi gündəliyi və yol xəritəsini daha da işıqlandırdı, yeni dinamika və əsaslı keyfiyyət dəyişikliklərini hərtərəfli əlaqələrdə özünü göstərdi. Zəngin karbohidrogen ehtiyatları olan Azərbaycan və Türkmənistanın enerji siyasəti məsələlərinə eyni mövqedən yanaşma nümayiş etdirərək regionun siyasi xəritəsinə yeni çalarlar əlavə etdi.

Son 10 ildə Azərbaycan və Türkmənistan arasında əlaqələr daha da dərinləşərək strateji tərəfdaşlıq tranziti üzrə yeni hədəfələrə fokuslanıbdır. İki qardaş ölkənin dövlət başçılarının mütamadi xarakter alan qarşılıqlı səfərləri münasibətlərin dərin hörmət və açıq dialoq mühitində möhkəmlənməsinə güclü zəmin yaradıb. Hər iki ölkə ikitərəfli və çoxtərəfli əlaqələrin dinamizmini artıraraq beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində, xüsusilə BMT, Qoşulmama Hərəkatı, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı, Türk Şurası kimi təsisatlarda yaxın və birgə mənafelərə xidmət edən təşəbbüslərlə çıxış edir.
Prezident Qurbanqulu Berdiməhəmmədov bəyanatında vurğuladığı kimi Azərbaycan Prezidentinin yürütdüyü mehriban qonşulıq və qardaşlıq siyasəti iki ölkə arasında dərin səmimiyyətin yaranmasına səbəb olubdur. Hər iki tərəf çox yaxşı və konstruktiv mühitdə və qarşılıqlı hörmət və etimad fonunda ilbəil münasibətlərin dinamikasını zirvəyə çatdırıbdır.
Azərbaycan-Türkmənistan münasibətləri həm də Xəzərin statusu müəyyənləşdikdən sonra yeni mərhələyə qədəm qoyub. Təəssüf ki, Niyazovun qeyri-normal siyasi yanaşma xətti də Xəzərdə əməkdaşlığa mane olurdu. Berdiməhəmmədovun
bu yararsız siyasi kursun üstündən xətt çəkməsi Xəzərdə geniş formatın möhkəmlənməsinə zəmin yaratdı. Cənab Qurbanqulu Berdiməhəmmədovun özünün bəyan etdiyi kimi Azərbaycan və Türkmənistanın birgə cəsarətli və qətiyyətli addımları Xəzəri sülh və təhlükəsizlik məkanına çeviribdir: “Bizi həm də Xəzər dənizi birləşdirir. Xəzəryanı ölkələrin hamısı bildirir ki, bu, sülh və mehriban qonşuluq dənizidir”.

“Xəzərin hüquqi statusu haqqında” yekun konvensiyanın imzalanmasından sonra isə Azərbaycanın başlatdığı transkontinental enerji tranziti dəhlizində Türkmənistanın da yer almasına əlverişli imkanlar yaranıb. Artıq Avropanın nəhəng qaz magistralı olan “Cənub Qaz Dəhlizi”ndə Türkmənistanın iştirakı gerçəkləşməyə başlayıbdır.
Azərbaycan-Türkmənistan münasibətlərinin güclü geostrateji mahiyyətini son 2 ildə imzalanmış sənədlərdən də görmək mümkündür. Azərbaycan Prezidentinin 2018-ci ildə Türkmənistana rəsmi səfərim zamanı imzalanmış 20-dən çox, son 2 ildə strateji təmasların güclü hüquq bazası olmaqla hər bir sahədə dinamikanın hərarətini yüksəldib.

Martın 11-də Türkmənistan Prezidenti Qurbanqulu Berdiməhəmmədovun Azərbaycan səfəri isə bir-birinə yaxın iki qardaş ölkənin müasir siyasi coğrafiyada möhtəşəm yerini, bir-birinə arxa-dayaq olmasını bir daha təsdiq etdi. Prezidentlər - İlham Əliyevin və Qurbanqulu Berdiməhəmmədovun iştirakı ilə Azərbaycan və Türkmənistan arasında keçirilən görüşlərdə bir yerdə addımlayan bir ananın iki övladının birgə həmrəyliyi ifadə olundu. Dövlət başçılarının iştirakı ilə imzalanmış sənədlər isə mühüm siyasi əhəmiyyət kəsb etməklə bütün müasir çağırışların ruhuna uyğun olaraq əməkdaşlığın yeni hədəflərini, qarşıdakı illərin yol xəritəsini müəyyən edir. Siyasi, hərbi, iqtisadi, ticarət, elm, təhsil, mədəniyyət və digər sahələrdə Azərbaycan-Türkmənistan həmrəyliyinin güclənməsi və qarşılıqlı etimad mühitində səbrlə, israrla yeni layihələrin, proqramların davam etdirilməsi növbəti uğurlara imza atmaq üçün əlverişli zəmin yaradır"./Qafqazinfo